چین و چروک پوستی، خطوطی هستند که در اثر افزایش سن بروی پوست ایجاد میشوند. این خطوط، چه خطوط اخم باشند و چه خطوط پنجه کلاغی و غیره، ایجاد شدن آنها کاملا عادی بوده و بخش طبیعی روند پیری است. این چین و چروک‌های پوستی خطرناک نیستند و برخی از افراد حتی آنها را به عنوان بخشی از روند افزایش سن می‌پذیرند و مشکلی با وجود آنها ندارند. با این حال، برخی از افراد نیز چنین احساسی در مورد چین و چروک پوستی خود ندارند و به دنبال درمانی برای کمک به جوان‌تر به نظر رسیدن پوست خود هستند.
چه عواملی باعث ایجاد چین و چروک پوستی می شوند؟
عوامل متعددی در ایجاد چین و چروک پوستی نقش دارند. مهم‌ترین آنها عبارتند از:
افزایش سن و پیری
چین و چروک پوستی جزوی از عوارض جانبی فرآیند پیری هستند. با افزایش سن، تولید سلول‌های پوستی کندتر میشود. لایه داخلی پوست به که آن درم گفته میشود، شروع به نازک شدن میکند. شبکه متشکل از الیاف الاستین و کلاژن که از لایه بیرونی پوست حمایت می‌کنند نیز شل شده و از هم باز میشوند. چنین تغییراتی منجر به ایجاد فرورفتگی در سطح پوست میشود. با افزایش سن، پوست شکننده‌تر میشود. از طرفی غدد ترشح کننده چربی نیز عملکرد کندتری پیدا می‌کنند و موجب میشوند که پوست نتواند رطوبت کافی را جذب کند و به همین دلیل چروکیده به نظر می‌رسد. تمامی این عوامل در ایجاد چین و چروک پوستی نقش دارند.
انقباضات عضلات صورت
باور دارند که خطوطی که در بین ابروها و در گوشه چشم‌ها (که به آنها خطوط “یازده” یا “خطوط اخم” نیز گفته میشود) وجود دارند، ناشی از انقباض عضلات زیرین است. عملیاتی مانند لبخند زدن، اخم کردن، تمرکز چشم روی یک موضوع (تنگ کردن چشم برای دقیق دیدن) و سایر حالات صورت باعث میشوند که این چین و چروک‌ها در اثر پیری ظاهر شوند. همچنین، عوامل دیگری مانند نیروی جاذبه زمین و کاهش حجم استخوان و چربی زیرین نیز در طول زمان به همراه عوارض ایجاد شده، باعث سقوط و افتادگی پلک میشوند.
آسیبهای ناشی از نور خورشید
قرارگیری مکرر و بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید (آفتاب زیاد) میتواند باعث پیری زودرس پوست شود که در اصطلاح به آن فتوایجینگ (photoaging) می‌گویند. اشعه ماوراء بنفش خورشید که باعث فتوایجینگ یا پیری پوست ناشی از نور خورشید می شود، به الیاف کلاژن (پروتئین های ساختاری اصلی پوست) و الیاف الاستین (پروتئینی که پوست را قادر به کشش می کند) آسیب می رساند. هم کلاژن و هم الاستین جزو اجزای مهم بافت همبند پوست هستند. بدون وجود این دو عامل، پوست قدرت و خاصیت کشسانی خود را از دست می‌دهد و این امر منجر به ایجاد چین و چروک پوستی میشود. زمانی که نور ماوراء بنفش به بافت پوست آسیب میرساند، آنزیم‌های خاصی جهت ایجاد و اصلاح سطح کلاژن تولید میشوند. با این حال، در طول این فرآیند برخی از رشته‌های سالم کلاژن نیز آسیب می‌بینند و در نتیجه الیافی به نام اسکارهای خورشیدی تشکیل میشوند. چین و چروک پوستی زمانی ایجاد میشوند که این روند بازسازی بطور مداوم تکرار شود.
سیگار کشیدن
پوست سالم همیشه قدرت بازسازی دارد. در حالی که کلاژن قدیمی شکسته و حذف میشود و کلاژن جدید تولید و جایگزین میشود. محققان دریافته‌اند که سیگار کشیدن و استفاده از دخانیات میتواند مانع تولید کلاژن جدید شود. از اینرو، کمبود کلاژن جدید منجر به ایجاد چین و چروک پوستی میشود. این امر میتواند ناشی از عدم خونرسانی کافی به پوست در پی سیگار کشیدن نیز باشد.
انواع چین و چروک صورت
خطوط پیشانی
خطوط پیشانی به صورت افقی در بالای منطقه T قرار می‌گیرند.
خطوط نگرانی
خطوط نگرانی بین ابروها و بصورت دو خط موازی به شکل عدد “یازده” ایجاد می شوند.
خطوط بانی
خطوط بانی به خط افقی بین دو چشم بر روی پل بینی گفته میشود.
پنجه کلاغی
در گوشه‌های بیرونی چشم‌ها ایجاد میشوند.
خطوط خنده
خطوط خنده که به آنها چین‌های نازولبیال نیز گفته میشود، خطوط پرانتزی هستند که در اطراف لب فوقانی ایجاد میشوند.
خطوط لب
خطوط لب به چین‌های عمودی گفته میشود که در اطراف دهان تشکیل می شوند.
خطوط ماریونت
خطوط ماریونت یا خط بغض چین‌هایی هستند که از گوشه دهان به سمت فک پایین می‌روند و باعث افتادگی گونه و ایجاد غبغب میشوند.
انواع روشهای درمان چین و چروک صورت
درمان‌های مختلفی برای چین و چروک پوستی وجود دارد که از بین آنها میتوان به کرم‌های پوستی، لایه برداری شیمیایی، درم ابریژن و میکرودرم ابریژن، لایه برداری با لیزر، تزریق فیلر و سم بوتولینوم (بوتاکس) اشاره کرد. در این مقاله به برخی از رایج‌ترین روشهای درمان و رفع چین و چروک پوستی اشاره می‌کنیم.
کرم ها و ژل های پوستی
کرم‌های متعددی وجود دارند که ادعا دارند میتوانند خطوط و چین‌های پوستی را کاهش دهند. اما تمامی این کرم‌ها هم قادر به چنین کاری نیستند. کرم‌ها و ژل‌های حاوی رتینوئید (نوعی ویتامین A) میتوانند خطوط ریز را کاهش دهند و باعث شوند که پوست شما صاف‌تر و یکدست‌تر به نظر برسد. این نوع کرم‌ها و ژل‌ها با ترمیم سلول‌های آسیب دیده موجب سفتی پوست میشوند و باعث میشوند تا خطوط و چین‌های ریز کمتر قابل مشاهده باشند.
گاها توصیه میشود که در کنار این کرم‌ها از آنتی اکسیدان نیز استفاده شود. آنتی اکسیدان‌ها عبارتند از چای سبز، ویتامین C و E و کوآنزیم کیو ۱۰. میتوانید این آنتی اکسیدان‌ها را بصورت کرم یا لوسیون بروی پوست استفاده کنید و یا آنها را بصورت قرص مصرف کنید. این آنتی اکسیدان‌ها از آسیبهای پوستی ناشی از نور آفتاب و آلودگی جلوگیری می‌کنند.
برخی از کرم‌های حاوی رتینوئید بصورت بدون نسخه و برخی دیگر با نسخه پزشک در دسترس هستند. توجه داشته باشید که مصرف این کرم‌ها میتواند عوارض جانبی داشته باشد. به عنوان مثال، این کرم‌ها میتوانند پوست را تحریک کرده و آنرا مستعد سوزش در حین قرارگیری در نور خورشید کنند. همیشه بروشور داخل جعبه این کرم‌ها را بخوانید و در صورت داشتن هرگونه سوالی، آنرا از متخصص پوست خود بپرسید.
لایه برداری شیمیایی
لایه‌برداری شیمیایی بمنظور بهبود بافت و صاف کردن پوست صورت انجام میشود و به کاهش چروک و خطوط ریز پوست کمک میکند. در این روش از مواد شیمیایی مختلف برای حذف و از بین بردن لایه‌های بیرونی آسیب دیده‌ی پوست استفاده میشود و بعد از آن، بدن لایه‌ی جدید پوست را تولید میکند. لایه‌بردارهای شیمیایی از مواد لایه‌بردار ملایم تا عمیق را شامل میشوند که میتوانید آنها را بدون نسخه تهیه کنید.
جهت رفع چین و چروک و خطوط ریز میتوانید از لایه‌بردارهای شیمیایی بدون نسخه استفاده کنید اما لایه‌برداری شیمیایی عمیق‌تر باید توسط پزشک متخصص و مجرب، در مطب یا کلینیک انجام شود.
در صورتی که عفونت پوستی داشته باشید و یا به بیماری‌های پوستی اعم از پسوریازیس یا اگزما مبتلا باشید، نباید از لایه‌برداری شیمیایی استفاده کنید. همچنین باید توجه داشته باشید که لایه‌برداری شیمیایی متوسط و عمیق میتواند مقداری اسکار یا تغییر رنگ (پیگمانتاسیون) در پوست شما ایجاد کند.
میتوانید برای رفع خطوط و چروک‌های ریز از لایه‌برداری شیمیایی بدون نسخه بیش از یکبار استفاده کنید. میتوانید هر ماه چندین جلسه لایه‌برداری شیمیایی را انجام دهید و تاثیر آنها تا یک سال باقی بماند. لایه‌برداری شیمیایی متوسط و عمیق عموماً فقط یکبار انجام میشود و هرچه عمق لایه‌برداری بیشتر باشد، تاثیر بیشتری خواهد داشت. با این حال، باید توجه داشت که با افزایش عمق لایه‌برداری، احتمال بروز عوارض جانبی مانند تغییر رنگدانه‌های پوست افزایش می‌یابد.
درم ابریژن و میکرودرم ابریژن
در درم ابریژن از ابزار دستی برای لایه‌برداری لایه‌های بیرونی پوست استفاده میشود. درم ابریژن پوست را صاف کرده و طی یک هفته از انجام آن، سلول‌های جدید پوست تولید شده و جایگزین میشوند. از این روش عمدتا برای چروک و خطوط اطراف دهان استفاده میشود. جهت انجام این روش پزشک از بی حس کننده موضعی و در برخی موارد از تزریق بلوک عصبی استفاده میکند.
گاها درم ابریژن میتواند باعث تغییر رنگ پوست و ایجاد زخم و عفونت شود. همانند لایه‌برداری شیمیایی، هرچه درمان در این روش عمیق‌تر باشد، احتمال بروز عوارض جانبی اعم از ایجاد جای زخم نیز بیشتر خواهد بود. اگر چین و چروک پوستی شما عمیق باشند میتوانید این روش درمانی را بعد از ۶ الی ۱۲ ماه دوباره تکرار کنید.
در میکرودرم ابریژن پوست، کریستال‌های لایه‌بردار ریز روی پوست اسپری میشوند و در پی آن، لایه‌ی سطحی آسیب دیده‌ی پوست از بین میرود و پوست صاف‌تر به نظر می‌رسد. این روش برای درمان مشکلاتی مانند پوست کدر، لکه‌های قهوه‌ای و لکه‌های ناشی از افزایش سن بسیار مناسب است. میکرودرم ابریژن را می توان بدون بی حسی نیز انجام داد.
لایه برداری با لیزر
از لایه‌برداری لیزری میتوان برای رفع خطوط و چین و چروک‌های ریز تا متوسط و درمان اسکارهای کوچک بجا مانده از مواردی مانند آبله مرغان یا جوش صورت، استفاده کرد.
در این روش از لیزر (پرتوی پر انرژی نور) برای حذف لایه‌های بیرونی پوست استفاده میشود. لیزر به پوست آسیب میرساند و در نتیجه‌ی روند بهبودی، پوست جدیدی تشکیل میشود که سفت‌تر و محکم‌تر است. از لایه‌برداری لیزری اکثرا برای درمان چین و چروک دور چشم و دهان استفاده می شود.
هرچه لایه‌برداری لیزری شدیدتر و تهاجمی‌تر باشد، اثر آن نیز بیشتر بوده و مدت زمان لازم برای بهبودی نیز طولانی‌تر و خطرات آن نیز به مراتب بیشتر خواهد بود. عوارض جانبی این روش شامل تورم و خارش و همچنین قرمزی و تغییر رنگ پوست میشود که بهبودی آنها ممکن است ماه‌ها طول بکشد.
تزریق بوتاکس
بوتاکس، یک نوع سم است که توسط یک گونه باکتری تولید میشود. این سم توسط پزشک به پوست تزریق میشود و باعث فلج موقت و خفیف عضلات صورت میشود. این عمل باعث میشود تا چروک‌هایی که به هنگام اخم یا لبخند زدن ایجاد میشوند، کمتر قابل مشاهده باشند. اما اگر چین و چروک‌هایی را که حتی در حالت استراحت نیز قابل مشاهده هستند، دارید، استفاده از تزریق سم بوتاکس برای شما کمتر موثر خواهد بود. علاوه بر این، بوتاکس نام تجاری یک نوع خاص از سم بوتولینوم است که بیشتر برای این تزریق استفاده میشود.
بوتاکس را میتوان معجزه رفع چین و چروک صورت به خصوص در نواحی مانند خط اخم نامید. همچنین بوتاکس در رفع چین و چروک دور چشم و چین چروک پیشانی نیز بسیار مؤثر عمل میکند.
ممکن است اثرگذاری تزریق بوتاکس ۱ الی ۳ روز طول بکشد و نتایج نهایی بعد از ۱ الی ۲ هفته قابل مشاهده خواهند بود. نتایج این روش درمانی ۳ الی ۶ ماه دوام خواهند داشت. اگر بخواهید این نتایج تداوم داشته باشند باید تزریق بوتاکس را تکرار کنید.
گاها تزریق بوتاکس ممکن است عوارض جانبی نظیر ضعف عضلانی، کبودی و درد را بهمراه داشته باشد اما این عوارض بتدریج از بین خواهند رفت. زنان باردار یا شیرده و افرادی که مبتلا به اختلالات عصبی هستند نباید سم بوتولینوم تزریق کنند.
تزریق ژل
برای رفع چین و چروک‌هایی که در حالت استراحت عضلات نیز قابل مشاهده هستند، میتوان از تزریق ژل برای پر کردن یا لیفت پوست استفاده کرد. شیارهای پوستی اطراف دهان، بینی و چانه را معمولا میتوان با تزریق ژل محو کرد. هیالورونیک اسید از جنس پلیمر دیساکارید (قند دیمری) است و رایج‌ترین ژل مورد استفاده برای این تزریق میباشد. اکثرا فیلرهای مورد استفاده موقتی هستند و نتایج حاصل از تزریق آنها تقریبا ۴ الی ۶ ماه دوام دارد که بعد از این مدت، تزریق باید تکرار شود. عوارض جانبی تزریق ژل نیز ممکن است شامل کبودی، تورم موقت و درد باشد.
هایفوتراپی
در هایفوتراپی صورت از امواج فراصوت برای ایجاد گرما و حرارت در لایه‌های عمیق پوست استفاده میشود. این گرما به سلول‌های هدف آسیب میرساند و موجب میشود بدن برای ترمیم آنها تلاش کند. بدن جهت ترمیم این سلول‌ها، کلاژن تولید میکند تا به رشد مجدد آنها کمک کند و این امر منجر به کاهش چین و چروک پوست میشود. کلاژن ماده‌ای است که به پوست قوام بخشیده و موجب میشود که پوست خاصیت ارتجاعی داشته باشد.
درمان‌های سونوگرافی غیرجراحی مانند هایفوتراپی می توانند:
- پوست گردن را صاف کند
- غبغب را کاهش دهد
- افتادگی پلک را لیفت کند
- چین و چروک‌های صورت را صاف کند
- پوست سینه را نیز صاف و سفت کند
لیفت صورت با نخ
رفع چین و چروک با نخ روشی است که در آن از بخیه‌های موقت برای لیفت جزئی و ظریف اما قابل مشاهده‌ی پوست استفاده میشود. در این روش بجای برداشتن پوست شل شده صورت، جراح زیبایی پوست را تنها با بخیه زدن برخی از قسمت‌ها لیفت میکند. این امر باعث میشود تا پوست کمی به عقب کشیده شود و در نتیجه پوست لیفت شده و سفت شود. لیفت با نخ علاوه بر لیفت کردن پوست باعث تحریک تولید کلاژن نیز میشود که این امر برای مقابله با پیری پوست حائز اهمیت است.
تزریق چربی
هدف از تزریق چربی، جوانسازی و افزایش حجم بافت ناحیه و کاهش چین و چروک پوستی است. تزریق چربی، حجم از دست رفته‌ی بافت صورت در اثر افزایش سن را بازمی‌گرداند و همچنین کیفیت پوست و بافت زیرین پوست را بهبود می بخشد. از تزریق چربی معمولا در نواحی مانند گونه‌ها، لب‌ها، پلک‌ها، شقیقه‌ها و برای رفع چین و چروک‌های اطراف دهان (خطوط ماریونت، خطوط نازولبیال) استفاده می شود.
تزریق چربی موجب افزایش حجم بافت ناحیه شده و با کانتورینگ و زاویه‌سازی موجب جوانسازی چهره نیز میشود. افرادی که افتادگی و شل شدگی پوست صورت و گردنشان زیاد است میتوانند از مزایای تزریق چربی بهره‌مند شوند.
جراحی لیفت صورت
جراحی لیفت صورت نیز نوعی عمل جراحی است که طی آن پوست و چربی اضافی صورت و گردن برداشته می شود. طی این جراحی، لایه‌های عضلانی و بافت همبند نیز کشیده و سفت می شوند. نتایج این روش معمولا بین 7 الی 10 سال ماندگاری دارند.
درمان خانگی رفع چین و چروک صورت
بسیاری از مردم به درمان و رفع چین و چروک صورت در خانه علاقمندند که علت آن در دسترس بودن این نوع درمان و هزینه کمتر آن است. اگرچه رفع چین و چرک صورت با داروهای گیاهی چندان مؤثر نیست، اما استفاده از برخی مواد طبیعی و گیاهی و تغییر در رژیم غذایی در پیشگیری از چین و چروک صورت تأثیر به سزایی دارد.
چند راه حل طبیعی و درمان خانگی برای رفع چین و چروک صورت عبارتند از:
ژل آلوئه ورا
متخصصین معتقدندکه استفاده از ژل آلوئه ورا بروی پوست، به طور قابل توجهی باعث کاهش ظاهر چین و چروک و همچنین افزایش کلاژن و هیدراته شدن پوست میشود.
ماسک موز
موز حاوی روغن های طبیعی و ویتامین هایی است که می تواند سلامت پوست را تقویت کند.
ابر غذاها
برخی از مواد غذایی سرشار از مواد مغذی مفید برای سلامتی پوست هستند که به آنها ابر غذا گفته میشود. این مواد غذایی عبارتند از گوجه فرنگی، زنجبیل و دارچین که استفاده از آنها میتواند از ایجاد چین و چروک جلوگیری کند و سلامت کلی پوست را تقویت کند.
روغن‌های طبیعی
استفاده از روغن‌های طبیعی و اورگانیک در ترکیب با روغن‌های حامل، میتواند به کاهش چین و چروک پوستی کمک کند. اغلب این روغن‌های گیاهی از ترکیبی ساخته میشوند که بدون ایجاد سوزن باعث بهبود وضعیت پوست میشوند.
ماساژ پوست
متخصصان بر این باورند که ماساژ روزانه صورت با انگشتان به مدت ۳ الی ۵ دقیقه میتواند تاثیرات مفیدی برای پوست داشته باشد. همچنین ماساژ میتواند استرس و فشار را کاهش دهد و از ایجاد چین و چروک جلوگیری کند.
روغن زیتون
متخصصان توصیه می‌کنند که استفاده از روغن زیتون بروی پوست میتواند از ایجاد چین و چروک بیشتر جلوگیری کند. روغن زیتون و حتی ساقه و برگ آن نیز دارای ترکیباتی هستند که میتوانند سطح کلاژن پوست را افزایش دهند.
گلاب
گلاب ماده‌ای است که برای هزاران سال از جمله در قرون وسطی مورد استفاده قرار گرفته است. منشا گلاب کشور ایران کشور میباشد. از گلاب هم بصورت ترکیبی در محصولات زیبایی و هم بطور سنتی در غذا و نوشیدنی‌ها استفاده میشود. گلاب علاوه بر مزایای متعددی که برای سلامتی بدن دارد، برای کاهش چین و چروک صورت نیز موثر است.
پیشگیری از ایجاد چین و چروک صورت
همه افراد به مرور زمان، تا حدودی درگیر چین و چروک‌های پوستی میشوند. برخی از روشهای پیشگیری از ایجاد چین و چروک پوستی عبارتند از:
استفاده از کرم ضد آفتاب
اجتناب از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید، آسیبهای وارده به پوست را کاهش می دهد. متخصصان زیبایی پوست توصیه می‌کنند که روزانه از کلاه و کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر برای محافظت از پوست استفاده شود.
استفاده منظم از مرطوب کننده‌ها
مرطوب کننده‌ها از خشکی پوست جلوگیری می کنند و احتمال ایجاد چین و چروک را کاهش می دهند.
ترک سیگار
استعمال دخانیات سرعت پیری پوست را تا حد زیادی افزایش می دهد و باعث ایجاد چین و چروک پوست می شود.
مصرف کمتر الکل
مصرف الکل، آب پوست را کم می کند و به مرور زمان باعث آسیب پوستی می شود.
پیروی از رژیم غذایی سالم و متعادل
مصرف زیاد میوه و سبزی میتواند از آسیبهای پوستی جلوگیری کند، در حالی که شکر و کربوهیدرات‌های تصفیه شده می توانند پیری پوست را تسریع کنند.
شستن صورت دو بار در روز
از پاک کننده‌های ملایم پوست استفاده کنید. مالش شدید پوست می تواند باعث تحریک و تسریع روند پیری پوست شود.
شستن صورت پس از تعریق شدید
تعریق میتواند پوست را تحریک کرده و به مرور زمان به آن آسیب بزند. این امر بویژه در هنگام پوشیدن کلاه یا کلاه‌های ایمنی نیز صدق میکند.
سوالات متداول
سریع ترین راه برای از بین بردن چین و چروک چیست؟
روشهای حرفهای و پزشکی سریعترین و بهترین روش رفع چین و چروک صورت هستند. برای مثال تزریق ژل به صورت باعث درمان فوری چین و چروک میشود.
بهترین روش پزشکی برای رفع چین و چروک صورت چیست؟
این سؤال پاسخ مشخصی ندارد زیرا طبق شرایط هر فرد بهترین درمان برای وی نیز متفاوت میباشد. بنابراین برای انتخاب بهترین روش پزشکی درمان چین و چروک صورت بهتر است با پزشک متخصص زیبایی مشورت کنید.
آیا رفع چین و چروک صورت با طب سنتی امکان پذیر است؟
مواد طبیعی و طب سنتی تأثیر قابل توجهی در درمان چین و چروک صورت ندارند بلکه بیشتر اثر پیشگیری کننده دارند. همچنین استفاده از این مواد در خیلی از موارد باعث ایجاد آلرژی میشود بنابراین بهتر است ابتدا مقدار کمی از ماده مورد نظر را روی پوست خود تست کنید و یا با پزشک متخصص در این باره مشورت کنید.
آیا رفع چین و چروک صورت با جوش شیرین عوارض دارد؟
جوش شیرین بطور کلی مضر نیست، اما می تواند پوست را تحریک کند. بیشتر مردم تا زمانی که شروع به استفاده مستقیم از جوش شیرین روی پوست خود نکنند، نمی دانند که پوستشان نسبت به جوش شیرین حساس است. جوش شیرین به دلیل ایجاد بثورات زیر بغل، قرمزی و سوزش برای برخی افراد هنگام استفاده در دئودورانت‌های خانگی یا طبیعی، بدنام است.
