علت و درمان لک صورت چیست؟

چیزهای بسیاری از کک و مک گرفته تا لکه‌های پیری و جای زخم باعث ناهموار به نظر رسیدن پوست شما می‌شوند. اگرچه صاف نبودن پوست هیچ ضرری ندارد اما می‌تواند افراد را ترغیب به استفاده از محصولات مختلف روشن کننده و صاف کننده پوست کند.

چه چیزی باعث ایجاد نقاط تیره روی صورت می‌شود؟

لکه‌ها و نقاط تیره زمانی به وجود می‌آیند که پوست بیش از حد لازم ملانین تولید کند. ملانین رنگدانه‌ای است که باعث رنگ بخشیدن به پوست شما می‌شود. به این مشکل هایپرپیگمنتیشن گفته می‌شود. هیپرپیگمانتاسیون می‌تواند بر اثر این موارد به وجود بیاید:

• افزایش سن
• تغییرات هورمونی در دوران بارداری یا مونوپاز
• قرار گرفتن در معرض نور خورشید نیز می‌تواند باعث آسیب‌دیدگی پوست شود که این آسیب نیز منجر به هایپرپیگمنتیشن پس از التهاب (PIH) می‌شود.

ممکن است افراد به دلایل زیر مبتلا به PIH شوند:

• آکنه
• نیش پشه
• بریدگی و سوختگی بیش از حد
• روش‌های نامناسب برداشتن موهای زائد
• موهای زیر پوستی
• محصولات مراقبت از پوست نامناسب یا خشن
• باقی ماندن جای زخم بر اثر پسوریازیس یا سایر مشکلات پوستی

علت نقاط تیره روی پوست، صرفا هیپرپیگمانتاسیون نیست. به همین دلیل مهم است که فرد درباره هر گونه تغییری در نقاط تیره یا خال‌های صورت خود و به طور خاص تغییر در بافت، رنگ و اندازه آنها با پزشک صحبت کند.

درمان نقاط تیره پوست

اصلی‌ترین درمان‌ها برای نقاط تیره پوست 

محصولات بدون نسخه بسیاری وجود دارند که می‌توانند به از بین بردن لکه‌های تیره پوست کمک کنند. این محصولات عمدتاً حاوی مولفه‌های فعالی مانند موارد زیر هستند:

• هیدروکوئینون: هیدروکوئینون یک عنصر محبوب در محصولات مناسب برای هیپرپیگمانتاسیون است. این ماده با کاهش تولید ملانین عمل می‌کند. محصولات OTC حاوی ۵۰ درصد هیدروکوئینون هستند.
• اسید کوجیک: اسید کوجیک یکی دیگر از درمان‌های محبوب برای هیپرپیگمانتاسیون است. با این حال، ممکن است به اندازه سایر درمان‌ها موثر نباشد. یک پژوهش در سال 2013 که روی 60 نفر انجام شد، غلظت 0.75 درصد کوچیک اسید را با 4 درصد هیدروکینون در درمان ملاسما مقایسه کرد. محققان به این نتیجه رسیدند که هیدروکینون موثرتر عمل می‌کند.
• رتینوئیدها: رتینوئیدها مشتقات ویتامین A هستند. آن‌ها تولید سلول‌های جدید پوست را افزایش می‌دهند، که این امر می‌تواند با گذشت زمان لکه‌های تیره را محو کند. ممکن است پزشکان برای هیپرپیگمانتاسیون شدید، یک رتینوئید با قدرت زیاد مانند ترتینوئین را  تجویز کنند.
• لایه بردارهای شیمیایی: لایه بردارهای شیمیایی اسیدهایی هستند که لایه بالایی سلول‌های پوست را در خود حل می‌کنند. این لایه بردارها شامل اسیدهای آلفا هیدروکسی مانند اسید لاکتیک و اسیدهای بتا هیدروکسی  (BHAs) مانند اسید سالیسیلیک می‌باشند.
• ویتامین C: ویتامین C را می‌توان به عنوان یک آنتی اکسیدان موضعی استفاده کرد که مانع وارد شدن آسیب اکسیداتیو به پوست توسط رادیکال‌های آزاد می‌شود. ویتامین C همچنین فرآیندهای آنزیمی تولید ملانین در پوست را مهار می‌کند، بنابراین می‌تواند به کاهش رنگ تیره پوست کمک کند.
• اسید آزلائیک: اسید آزلائیک یک عصاره طبیعی از جو، گندم یا چاودار است که در تولید رنگدانه‌های غیر طبیعی اختلال ایجاد می‌کند. این ماده دارای خواص ضد باکتریایی است که می‌تواند به از بین بردن آکنه و زخم‌های جای جوش کمک کند.

دستورالعمل نحوه استفاده از این محصولات روی برچسب آنها درج شده است. با این حال، بهتر است قبل از امتحان آن‌ها با یک متخصص پوست صحبت کنید، زیرا برخی از آنها خطراتی دارند.

روش‌های زیبایی برای لکه‌های تیره

لیزر درمانی

لیزر به عنوان گران‌ترین و در عین حال موثرترین روش برای کاهش لکه‌های تیره پوست شناخته می‌شود. این روش از یک پرتو نور متمرکز استفاده می‌کند که به نقاط خاصی در پوست هدف می‌شود و ذرات رنگدانه را شکسته و از بین می‌برد. این درمان می‌تواند رنگدانه‌های نامطلوب پوست را از بین ببرد. با این حال، این نوع درمان کمترین نور متمرکز را ارائه می‌دهد و ممکن است بر روی پوست اطراف، به ویژه در پوست‌های تیره یا برنزه، تاثیرات ناخواسته داشته باشد.

درمان لیزر برای هیپرپیگمانتاسیون، همراه با یک انفجار خنک‌کننده (یا حداقل مقدار گرمای تولید شده را محدود کننده) انجام می‌شود. از متخصص پوست یا تکنسین انجام دهنده لیزر خود بپرسید که آیا لیزر مورد استفاده آنها با سرعت بالا و پرتو متمرکز عمل می‌کند یا خیر. این نوع از لیزرها به جلوگیری از واکنش التهابی، سوختگی یا آسیب جانبی کمک می‌کنند.

لایه برداری شیمیایی

درمان‌های لایه برداری مانند لایه بردارهای شیمیایی، لایه‌های فوقانی مرده پوست را از بین می‌برند و به کاهش کدر شدن پوست کمک می‌کنند. این درمان‌ها می‌توانند با گذشت زمان، باعث تحریک تولید کلاژن شده، گردش سلولی را افزایش داده و ظاهر لکه‌های تیره را کاهش دهند. با این حال مراقب لایه بردارهای شیمیایی بیش از حد قوی باشید؛ زیرا می‌توانند پوست را بسوزانند. ترکیبات فعال رایج در لایه بردارهای درجه یک شامل اسیدهای گلیکولیک، ماندلیک، سالیسیلیک و لاکتیک همراه با اسید تری کلرواستیک است. اگرچه لایه بردارهای خانگی نیز در دسترس هستند، اما بیشتر احتمال دارد پوست مرده را از بین ببرند تا اینکه به اندازه کافی به عمق پوست نفوذ کرده و لکه‌های تیره را روشن کنند. به خاطر داشته باشید که لایه برداری شیمیایی می‌تواند به خصوص برای پوست‌های حساس، ناملایم باشد. بنابراین حتما قبل از انجام آن در مورد نحوه واکنش خود با متخصص پوست خود صحبت کنید.

میکرودرم ابریژن

میکرودرم ابریژن یکی دیگر از روش‌های لایه برداری شناخته شده برای درمان هیپرپیگمانتاسیون است که از ذرات ریز برای پاکسازی پوست مرده استفاده می‌کند. میکرودرم ابریژن یک روش غیر شیمیایی و غیر سایشی است، به این معنا که بافت پوست را از بین نمی‌برد و بنابراین نیازی به زمان بهبودی قابل توجه ندارد. میکرودرم ابریژن برای مشکلات هیپرپیگمانتاسیون خفیف‌ بهتر است، زیرا نتایج آن از نظر بهبود ظاهر و تغییر رنگ پوست بسیار کم است.

میکرونیدلینگ 

میکرونیدلینگ با استفاده از یک غلتک استیل پزشکی پوشانده شده با صدها سوزن کوچک انجام می‌شود و باعث وارد شدن آسیب‌های بسیار ریز به پوست می‌شود و از این طریق منجر به تولید کلاژن پوست و افزایش خاصیت ارتجاعی آن می‌شود. اگرچه این درمان معمولاً در دفاتر خانگی نیز انجام می‌شود اما توصیه می‌شود این کار را در مطب پزشک انجام دهید تا پزشک بتواند سطح نفوذ سوزن را کنترل کند.

میکرونیدلینگ اغلب برای دریافت بهترین نتایج با درمان‌های موضعی دیگر ترکیب می‌شود. هنگامی که سد پوست باز می‌شود، می‌توان موادی مانند ویتامین c را نیز تزریق کرد. ممکن است متخصصان از سرم ترمیم کننده زخم یا ترکیبی از اسید هیالورونیک و ویتامین c برای کمک به درمان هیپرپیگمانتاسیون به ویژه در رنگ پوست‌های تیره استفاده کنند. اگر میکرونیدلینگ با شدت زیاد انجام شود، خطر بالقوه ایجاد زخم وجود خواهد داشت. همچنین در بیمارانی که پوست تیره‌تری دارند، ممکن است رنگدانه‌های بیشتری ایجاد شود. اما اگر این درمان به درستی انجام شود تا یک هفته پس از درمان رنگ روشن‌تری را خواهید دید.

درمان‌های خانگی برای لکه‌های تیره 

بسیاری از برندها و منابع آنلاین ادعا می‌کنند که درمان‌های خانگی مختلف می‌توانند هیپرپیگمانتاسیون را از بین ببرند. چند نمونه از این موارد عبارتند از:

• ژل آلوئه ورا
• بتاکاروتن
• چای سبز
• ریشه شیرین بیان
• عصاره انار
• شیر سویا
• روغن درخت چای
• زردچوبه
• آب لیمو

با این حال برای این ادعاها شواهد محدودی وجود دارد یا هیچ مدرکی برای پشتیبانی بیشتر از آنها وجود ندارد. ممکن است برخی از درمان‌های خانگی برای لکه‌های تیره بی‌ضرر باشند، اما برخی دیگر می‌توانند باعث وارد شدن آسیب به پوست شوند. به عنوان مثال آب لیمو بسیار اسیدی است و در صورت رقیق نشدن برای پوست بسیار خشن خواهد بود. به همین دلیل افراد نباید از اسانس‌های رقیق نشده روی پوست خود استفاده کنند.

پیشگیری از لکه‌های تیره

بیشتر افراد معتقدند که تاثیرات محصولات روشن‌کننده پوست در مقایسه با خطرات آنها بسیار کمتر است.

در واقع، بهترین راه‌حل برای جلوگیری از وارد شدن آسیب به پوست، پیشگیری است. مراقبت از پوست حتی پس از ایجاد لکه‌ها، می‌تواند از بدتر شدن و گسترش آنها جلوگیری کند. یکی از عوامل اصلی در روشن شدن لکه‌های تیره، استفاده از محافظت‌های قوی در برابر نور خورشید است، به‌ویژه از محصولاتی که دارای ترکیبات مسدودکننده مانند اکسید روی و دی‌اکسید تیتانیوم هستند. در غیر این صورت، لکه‌ها حتی پس از درمان ممکن است دوباره بروز کنند.

مشاوره‌گیری از یک متخصص پوست می‌تواند شما را بهترین گزینه‌ها با نتایج مطلوب و کمترین خطرات هدایت کند.

سوالات متداول

آیا لکه‌های تیره از بین می‌روند؟

لکه‌ای که چند درجه تیره‌تر از رنگ طبیعی پوست شما باشد، معمولاً در عرض 6 تا 12 ماه محو می‌شود.

آیا یخ می‌تواند لکه‌های تیره را از بین ببرد؟

اگرچه هیچ مدرک محکمی در مورد ارتباط مستقیم یخ با لکه‌های تیره وجود ندارد، این گمان وجود دارد که می‌تواند به کاهش دیده شدن آنها کمک کند. چرا که یخ گذاشتن روی صورت، گردش خون را بهبود می‌بخشد، پوست را روشن می‌کند و آن را درخشان می‌نماید.

آیا لیمو می‌تواند لکه‌های تیره را از بین ببرد؟ 

لیمو دارای ویتامین C فراوانی است که می‌تواند به روشن شدن لکه‌های تیره روی پوست کمک کند. شما می‌توانید از آن روی ناحیه لکه استفاده کنید و آب لیمو را برای چند ثانیه روی ناحیه آسیب دیده بمالید. پس از خشک شدن، ناحیه را با آب خنک بشویید. این روند را هر روز تکرار کنید تا لکه‌ها محو شوند.

آیا روغن نارگیل می‌تواند لکه‌های تیره را از بین ببرد؟

روغن نارگیل می‌تواند پوست را روشن کند و ممکن است به کاهش لکه‌های تیره یا عدم یکپارچگی رنگ پوست کمک کند. ممکن است افزودن آب لیمو این تاثیر را بیشتر کند.

آیا درمان‌های خانگی برای لکه‌های تیره موثر هستند؟ 

بسیاری از برندها و منابع آنلاین ادعا می‌کنند که درمان‌های خانگی مختلف می‌توانند هیپرپیگمانتاسیون را از بین ببرند. با این حال، شواهد محدودی برای آن وجود دارد یا اینکه هیچ مدرکی برای پشتیبانی بیشتر این ادعاها وجود ندارد