ترک‌های پوستی (استریا) به رگه‌ها، نوارهای راه راه و یا خطوط باریک سفید و قرمزی گفته میشود که بر روی پوست ایجاد میشوند. ترک‌های پوستی عارضه‌ای بسیار شایع بوده و زمانی ایجاد میشوند که پوست بطور ناگهانی کشیده شود. آمار نشان میدهد که ۹۰ درصد از مردم ترک‌های پوستی دارند. این ترک‌ها معمولاً در طول دوران بارداری و یا بعد از آن و گاها نیز در اثر تغییرات ناگهانی و سریع وزن ایجاد میشوند. به عنوان مثال، نوجوانانی که در دوره رشد قرار دارند، ممکن است با رشد سریع بدن خود متوجه بروز برخی از علائم کشش پوست و ترک پوستی شوند.
در این مقاله میتوانید مطالبی را در مورد ترک‌های پوستی سفید و قرمز، مانند دلایل ایجاد آنها و پیشگیری از ایجاد ترک‌های پوستی بخوانید. همچنین با سریعترین روشهای درمان ترک‌های پوستی آشنا شوید.
ترک پوستی یا استرچ مارک دقیقا چیست؟
ترک‌های پوستی یا استرچ مارک‌ها، به نوعی اسکارهایی هستند که زمانی ایجاد می شوند که پوست به سرعت کشیده شده و یا جمع شود. این تغییر ناگهانی باعث پاره شدن رشته‌های کلاژن و الاستینی می شود که از پوست حمایت می کنند. در نتیجه در پی ترمیم و بهبودی پوست، این علائم کشش پوست همچنان باقی میمانند و به شکل ترک‌های پوستی ظاهر میشوند.
اما این نوارهای باریک بر روی پوست همه‌ی افراد نیز ایجاد نمی شوند. از این رو، به نظر میرسد که نوسان سطح هورمون نیز در این امر نقش داشته باشد. همچنین اگر سایر اعضای خانواده شما سابقه داشتن ترک‌های پوستی را داشته باشند، احتمال بروز آنها در شما نیز بیشتر خواهد بود.
به احتمال زیاد در طی دوره‌ها یا شرایط زیر علائم اولیه‌ی ایجاد ترک پوستی را داشته باشید:
- جهش‌های رشدی که در سن بلوغ رخ می دهد.
- دوران بارداری
- کاهش یا افزایش سریع وزن
- تمرینات ورزشی با وزنه طی دوره‌ای که رشد عضلانی سریعی دارید.
استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئید بروی پوست نیز میتواند باعث ایجاد ترک پوستی شود. اگر چنانچه به سندرم کوشینگ یا سندرم مارفان مبتلا باشید نیز ممکن است متوجه بروز علائم ترک‌های پوستی بروی پوست خود شده باشید.
زمانی که علائم ترک پوستی برای اولین بار ظاهر می شوند، بسته به رنگ پوست شما، ممکن است رنگ قرمز، بنفش، صورتی، قرمز مایل به قهوه ای یا قهوه ای تیره داشته باشند. این ترک‌های پوستی جدید ممکن است کمی برجسته شده و خارش نیز داشته باشند.
علائم اولیه‌ی ترک‌های پوستی به مرور زمان محو شده و تنها به صورت نوراهای باریک بروی پوست شما باقی می مانند. اغلب اوقات اگر انگشت خود را بر روی این ترک‌های پوستی بکشید احساس گود شدگی خفیفی می کنید.
تفاوت ترک پوستی سفید و قرمز
ترک پوستی اغلب در ابتدا به رنگ قرمز و بنفش ایجاد می شوند و به مرور زمان رنگ آنها به سفید یا نقره‌ای تبدیل شده و تا حدودی محو می شوند و این تفاوت رنگ آنهاست که معین می کند که کدام ترک‌ها قدیمی‌تر هستند. اگرچه ترک پوستی هرگز بطور کامل ناپدید نمی شوند اما درمان‌های وجود دارند که میتوانند رنگ آنها را روشن‌تر کرده و ترک‌ها را کوچکتر کند. در برخی موارد نیز ترک پوستی خودبخود محو می شود.
ترک‌های پوستی جدید و قرمز رنگ ( که به آنها استریا روبرا گفته می شود) راحت‌تر درمان می شوند. قرمز رنگ بودن این ترک‌های پوستی به این دلیل است که هنوز رگ‌های خونی در زیر پوست این ناحیه وجود دارند. وجود این رگ‌های خونی منجر می شود تا ترک‌ها نسبت به درمان پاسخ بیشتری دهند.
ترک‌های پوستی سفید رنگ (که به آنها استریا آلبا گفته می شود) قدیمی‌تر هستند و درمان آنها نیز دشوارتر است. به مرور زمان، رگ‌های خونی این ناحیه باریک میشوند و در نتیجه این امر، کار را برای تحریک تولید کلاژن سخت‌تر می کند. نتایج درمان ترک‌های سفید ممکن است در مقایسه با درمان ترک‌های قرمز رنگ، چندان چشمگیر نباشد اما گزینه‌ها و روش‌هایی نیز برای محو شدن طبیعی‌تر و سریعتر ترک‌های سفید نیز وجود دارند.
در عکس های ترک پوستی که در ادامه آورده شده است، می توانید تفاوت ترک پوستی قرمز و ترک پوستی سفید را بهتر متوجه شوید.
مناطقی از بدن که بروز ترک پوستی در آنها رایج است.
ترک‌های پوستی تقریبا در هر نقطه از بدن ایجاد می شوند اما رایج‌ترین مناطق ایجاد ترک‌های پوستی عبارتند از:
- شکم
- سینه‌ها
- بازوها
- ران
- باسن
زمانی که ترک‌های پوستی را با انگشتان خود لمس کنید ممکن است متوجه برجستگی یا فرورفتگی‌های جزئی بر روی پوست خود شوید. همچنین ممکن است این ترک‌ها خارش یا درد نیز داشته باشند.
علائم ترک پوستی
علائم، رنگ و ظاهر ترک پوستی به متغیرهای متعددی از جمله موارد زیر بستگی دارد:
- رنگ پوست طبیعی شما
- سلامتی و خاصیت ارتجاعی پوست شما
- ناحیه‌ای از بدن که ترک پوستی در آن ایجاد شده است.
به طور کلی، بافت و رنگ ترک پوستی با بافت و رنگ پوست طبیعی شما متفاوت است. رنگ ترک‌های پوستی می تواند از بنفش و قرمز تا خاکستری روشن یا خاکستری مایل به سفید متغیر باشد.
علائم و نشانه‌های ترک پوستی عبارتند از:
- خطوط یا رگه‌های باریک فرورفته بر روی پوست، که می توانند از نظر طول و عرض با هم متفاوت باشند.
- رگه‌هایی با رنگ صورتی، بنفش، قرمز، مایل به آبی یا قهوه ای تیره بروی پوست. رنگ ترک‌های پوستی بسته به رنگ پوست شما می تواند متفاوت باشد.
- خطوط نازک و براق در پوست که ممکن است رنگ آنها به مرور زمان مایل به سفید شود.
- خارش و سوزش پوست قبل از ظاهر شدن علائم اولیه‌ی ترک پوستی
علت ایجاد ترک پوستی
عمده‌ترین دلیل ایجاد ترک پوستی، کشش پوست است. شدت ایجاد ترک پوستی نیز تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله ژنتیک و میزان کشش و فشار اعمال شده بر روی پوست قرار می گیرد. سطح هورمون کورتیزول خون نیز می تواند در شدت این عارضه نقش داشته باشد. هورمون کورتیزول، هورمونی است که توسط غدد فوق کلیوی تولید می شود و خاصیت الاستیکی یا کشسانی پوست را تضعیف میکند. برخی از علل رایج ایجاد ترک پوستی عبارتند از:
افزایش وزن
هنگامی که جوان هستید، بدن شما به سرعت در حال رشد است، از اینرو پوست شما مستعد ایجاد ترک‌های پوستی است. هرچه وزن بیشتری اضافه کنید و سریعتر وزنتان را افزایش دهید، احتمال ایجاد ترک‌های پوستی نیز بیشتر می شود. رشد توده عضلانی و افزایش حجم عضلات مانند چیزی در بدن بدنسازان اتفاق می‌افتد نیز میتواند باعث ایجاد ترک‌های پوستی شود.
بارداری
ایجاد ترک‌هایس پوستی در بدن زنان باردار بعد از ۶ ماهگی، بسیار شایع است. بدن زنان باردار با رشد کودک منبسط می شود، اما این تنها دلیل ایجاد کننده‌ی ترک پوستی نیست. تغییرات هورمونی که در بدن آنها رخ می دهد نیز می تواند پوست را تحت تاثیر قرار دهد و احتمال پارگی آنرا افزایش دهد.
مصرف دارو
مصرف برخی از داروها نیز می تواند باعث افزایش وزن، تورم، نفخ یا سایر تغییرات فیزیکی شود که منجر به کشیده شدن پوست و نهایتا ایجاد ترک‌های پوستی میشود. داروهای هورمونی (مانند قرص‌های ضدبارداری) و کورتیکواستروئیدها (که برای تسکین التهاب بدن مصرف می شوند) دو نمونه از داروهایی هستند که میتوانند باعث تشدید احتمال ایجاد ترک‌های پوستی شوند. اگر داروهایی از این قبیل را مصرف میکنید و نگران ایجاد ترک‌های پوستی بروی پوست خود هستید میتوانید با پزشک خود مشورت کنید تا از روشهای جلوگیری از ایجاد ترک پوستی مطلع شوید.
ابتلا به بیماری
ابتلا به هرگونه بیماری که منجر به افزایش وزن، رشد ناگهانی یا مشکلات پوستی شود، میتواند باعث ایجاد ترک‌های پوستی شود. برخی از شرایط و بیماری‌ها که منجر به تغییرات فیزیکی بدن میشوند میتوانند احتمال بروز ترک‌های پوستی را افزایش دهند. برای مثال، بیماری‌های غدد فوق کلیوی یا آدرنال اعم از سندرم کوشینگ و سایر بیماری‌های نادر مانند سندرم مارفان و سندرم اهلرز دانلوس (که بر بافت‌های بدن تاثیر میگذارند) میتوانند احتمال ایجاد ترک‌های پوستی را افزایش دهند.
عوامل تشدید کننده‌ی احتمال بروز استرچ مارک (ترک پوستی)
هر کسی ممکن است دچار ترک‌های پوستی شود، اما برخی از عوامل وجود دارند که می توانند احتمال ایجاد ترک‌های پوستی را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:
- زن بودن (در زنان شایع‌تر است)
- وجود سابقه ترک‌های پوستی در خود شخص یا خانواده وی
- باردار بودن، به ویژه اگر فرد جوان باشد.
- رشد سریع در سن بلوغ
- افزایش یا کاهش وزن سریع
- استفاده از کورتیکواستروئیدها
- انجام جراحی بزرگ کردن سینه
- ورزش کردن و استفاده از استروئیدهای آنابولیک
- ابتلا به اختلال ژنتیکی اعم از سندرم کوشینگ یا سندرم مارفان
تشخیص ترک‌های پوستی
تشخیص ترک‌های پوستی براساس معاینه فیزیکی پوست و بررسی سابقه پزشکی فرد انجام میشود. پزشک همچنین با بررسی علائم و نشانه‌ها، داروهای مصرفی و شرایط پزشکی فرد، سؤالاتی را مطرح میکند. ترک‌های پوستی معمولاً خطرناک نیستند و برای فرد مشکلی ایجاد نمی‌کنند. با این حال، در برخی موارد نادر، ترک‌های پوستی میتوانند ناشی از بیماری زمینه‌ای باشند که نیاز به درمان یا تحت نظر قرار گرفتن دارند.
درمان‌های پزشکی برای رفع ترک های پوستی
ترک‌های پوستی غالبا به مرور زمان محو می شوند. اما اگر شما نمی خواهید این مدت را منتظر بمانید، درمان‌هایی وجود دارد که می توانند به بهبود ظاهر ترک‌ها کمک کنند. اما توجه داشته باشید که هیچ درمانی نمیتواند ترک‌های پوستی را بطور کامل از بین ببرد.
پزشک متخصص زیبایی پوست میتواند در مورد گزینه‌های حرفه‌ای‌تر برای به حداقل رساندن ترک‌های پوستی، راهنمایی‌های بیشتری انجام دهد از جمله:
- کرم ترتینوئین: این کرم که با نام تجاری Retin-A و Renova نیز شناخته می شود، موجب بازیابی کلاژن (پروتئین فیبری که به پوست خاصیت الاستیکی یا کشسانی می بخشد) می شود. بهتر است از این کرم برای ترک‌های پوستی جدید که قرمز یا صورتی رنگ هستند استفاده شود. این کرم ممکن است باعث تحریک پوست شود بنابراین اگر باردار هستید، نباید از کرم ترتینوئین استفاده کنید.
- کرم هیالورونیک اسید: از این کرم می توان به طور مداوم برای ترک‌های پوستی جدید استفاده کرد. استفاده از کرم هیالورونیک اسید به طور کلی برای اکثر افراد بی خطر است.
- لیزر رنگی پالسی: این درمان باعث رشد کلاژن و الاستین می شود. این درمان معمولاً برای ترک‌های پوستی جدید، بهترین اثرگذاری را دارد. اگر رنگ پوست تیره‌تری داشته باشید، باید توجه کنید که این درمان ممکن است باعث تغییر رنگ پوست شما شود.
- فتوترمولیز فرکشنال(لیزر CO2 فرکشنال): از این لیزر برای هدف قرار دادن مناطق کوچکی از پوست استفاده میشود. این لیزر نیز همانند لیزر رنگی پالسی عمل می کند و احتمال آسیب رساندن به پوست در این روش به حداقل میرسد.
- میکرودرم ابریژن: در این روش نیز کریستال‌های ریز برای لایه‌برداری پوست، به سطح پوست اسپری میشوند تا پوست جدید زیر ترک‌ها ظاهر شود. در برخی موارد میکرودرم ابریژن میتواند به کاهش ظاهر ترک‌های پوستی قدیمی نیز کمک کند.
- لیزر اگزایمر: این لیزر، تولید رنگ پوست (ملانین) را تحریک می کند تا رنگ ترک‌های پوستی مطابقت بیشتری با رنگ پوست اطراف داشته باشد.
هیچ تضمینی وجود ندارد که این روشهای پزشکی یا داروهای تجویزی بتوانند به طور کامل ترک‌های پوستی را رفع یا درمان کنند، اما در هرصورت روش های حرفه ای پزشکی سریعترین روشهای درمان ترک پوستی می باشند و می توانند ظاهر آنها را تا حد بسیار زیادی بهبود ببخشند. البته استفاده از روش های نوین درمانی با وجود اثربخشی بسیار بالاتر ممکن است هزینه بر باشد مثلا هزینه لیزر برای درمان ترک های پوستی از هزینه ی کرم های موضعی بیشتر می شود.
درمان خانگی ترک های پوستی (استرچ مارک)
ترک های پوستی به طور کلی تا حد زیادی به درمان مقاومت نشان می دهند. به همین علت درمان خانگی ترک های پوستی تأثیرگذاری بالایی ندارد و بیشتر روند طبیعی کمرنگ شدن آنها را بهبود می بخشد. برخی از این درمان های طبیعی عبارتند از:
ویتامین A
رتینوئید یا ویتامین A سبب صاف کردن و جوان‌سازی پوست میشود. از این ویتامین در بسیاری از کرم‌های پوستی و در بسیاری از کرم های آرایشی موضعی بدون نسخه استفاده می شود.
محصولات حاوی ویتامین A، گاهی اوقات می توانند پوست را تحریک کنند، بنابراین اگر می خواهید این نوع کرم‌ها را امتحان کنید بهتر است ابتدا دستورالعمل‌های داخل جعبه را به دقت مطالعه کنید. از آنجایی که استفاده از رتینوئیدها در دوران بارداری خطرناک است، در موارد زیر نباید از آنها استفاده کنید:
- بارداری
- شیردهی
- در طول دوره‌ای که برای باردار شدن تلاش می کنید.
شکر
شکر یک لایه بردار محبوب است. کریستال های کوچک به آرامی پوست مرده را پاک می کنند و احساس نرمی بیشتری به شما می دهند.
شکر جزو لایه‌بردار‌های محبوب است. کریستال‌های ریز شکر به آرامی پوست مرده را حذف می کنند و موجب می شوند که پوست شما نرم‌تر شود. شما می توانید اسکراب شکر را در منزل درست کنید و آن را برای مدت کوتاهی در یک ظرف در بسته نگهداری کنید. اگر ظاهر یا بوی اسکراب تغییری کرد از آن استفاده نکنید و اسکراب جدیدی بسازید.
آلوئه ورا
آلوئه ورای طبیعی خاصیت ترمیمی دارد که سبب بهبود ظاهر و درمان ترک پوستی میشود و همچنین به بهبود پوست از سوختگی ها و زخم ها کمک می کند. از این رو می توان برگ‌های گیاه آلوئه ورا را مستقیماً روی پوست قرار داد تا ترک‌ها تسکین یافته و مرطوب شوند. از آنجایی که ترک‌های پوستی نوعی جای زخم یا اسکار ناشی از آسیب پوستی هستند، خواص ترمیم‌کننده آلوئه ورا ممکن است به پیشگیری یا محو شدن ترک‌های پوستی کمک کند.
در حال حاضر نیز شواهد بالینی از موثر بودن و خاصیت التیام بخشی آلوئه ورا برای درمان ترک‌های پوستی در دسترس است که این امر نیز نشان میدهد این روش ارزش امتحان کردن را دارد.
روغن نارگیل
روغن نارگیل بکر فواید اثبات شده‌ی متعددی برای پوست دارد و به عنوان سدی محافظ برای پوست عمل می کند. روغن نارگیل، خشکی پوست و همچنین برخی از عفونت‌های پوستی را تسکین می دهد. شواهد کافی از تاثیر مثبت روغن نارگیل برای ترک‌های پوستی در دسترس نیست. همچنین مطالعاتی که بر روی سایر روغن های گیاهی (اعم از روغن زیتون، روغن بادام و کره کاکائو) انجام شده، هیچ بهبودی ناشی از استفاده‌ی این روغن‌ها در ترک‌های پوستی نشان نمی دهند.
پیشگیری از ایجاد ترک‌های پوستی
همیشه نمی توان از بروز ترک‌های پوستی جلوگیری کرد. با این حال، با برخی از اقدامات زیر می توان احتمال ایجاد ترک‌های پوستی را کاهش داد:
- وزن متعادل و سالم خود را حفظ کنید.
- از رژیم غذایی به اصطلاح یویویی خودداری کنید(رژیم غذایی نامتعادل).
- از یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی استفاده کنید. مصرف مقدار مناسبی از ویتامین های A و C می تواند به تقویت پوست کمک کنند.
- افزایش وزن آهسته و تدریجی را در دوران بارداری مد نظر قرار دهید.
- روزانه ۶ الی ۸ لیوان آب بنوشید.
سوالات متداول
آیا ترک‌های پوستی از بین می روند؟
متاسفانه پاسخ این سوال منفی است. ترک‌های پوستی هرگز به طور کامل از بین نمی روند اما نباید تسلیم آنها نیز بشوید. چرا که با گذشت زمان و بویژه هنگامی که به درستی درمان شوند تا حدود زیادی محو می شوند.
چه مدت طول می کشد تا ترک‌های پوستی محو شوند؟
ترک‌های پوستی معمولا بین ۶ الی ۱۲ ماه پس از بارداری محو می شود. سایر علائم ترک‌های پوستی نیز با درمان صحیح کمرنگتر می شوند.
آیا خاراندن باعث تشدید ترک‌های پوستی می شود؟
رنگ ترک‌های پوستی به مرور زمان سفید‌تر شده و کمتر قابل رویت می شوند اما جای زخم یا اسکار ناشی از آنها از بین نمی رود. خاراندن ترک‌های پوستی موجب عمیق‌تر شدن آنها می شود و احتمالا باعث ایجاد اسکارهایی شود که گاها می توانند عفونی شوند.
آیا همه افراد دچار ترک‌های پوستی می شوند؟
تخمین زده می شود که ۵۰ الی ۹۰ درصد زنان دچار ترک‌های پوستی می شوند اما مردان نیز ممکن است دچار این عارضه شوند. ایجاد ترک‌های پوستی در دختران نوجوان ( در نواحی سینه‌ها، ران‌ها، باسن یا کمر) و در پسران (در کمر و باسن) که در سن بلوغ و رشد قرار دارند رایج‌تر است.
آیا مو بر روی ترک‌های پوستی رشد می کند؟
ترک‌های پوستی دقیقا مانند جای بهبود یافته از یک زخم هستند. اگر فولیکول‌های موی سالمی در نواحی ترک پوستی داشته باشید، این ترک‌ها نمیتوانند مانع رشد مو شوند.
سفید بودن رنگ ترک‌های پوستی به چه معنا است؟
این نشان میدهد که رگ‌های خونی ناحیه باریک شده‌اند. باریک بودن رگ‌های خونی احتمال موفقیت درمان را کاهش میدهد.
چرا بر روی ران‌هایم ترک‌های پوستی سفید رنگ وجود دارد؟
افراد اغلب زمانی که لایه میانی پوست آنها که به آن درم میگویند کشیده میشود، دچار ترک‌های پوستی میشوند. این ترک‌های پوستی در صورت افزایش و کاهش وزن و همچنین افزایش توده عضلانی ران‌ها نیز ایجاد میشوند. جهش رشدی و بارداری نیز میتوانند مسبب ایجاد ترک‌های پوستی شوند.
آیا داشتن ترک‌های پوستی قرمز رنگ طبیعی است؟
ترک‌های پوستی قرمز رنگ بسیار رایج و البته خوش خیم هستند. این ترک‌ها زمانی ایجاد میشوند که پوست به دلیل افزایش سریع حجم بافت‌های زیرین کشیده میشود. ترک‌های پوستی بطور کلی مضر نیستند و خطری ندارند. با این حال، برخی از افراد به دلایل زیبایی شناسی می خواهد ظاهر آنها را با کرم‌های موضعی یا سایر روش‌ها کمرنگ کرده و درمان کنند.
